- Γέροντα, όταν δεν δικαιολογώ τους άλλους για μια πράξη τους, αυτό σημαίνει ότι έχω σκληρή καρδιά;
- Δεν δικαιολογείς τους άλλους και δικαιολογείς τον εαυτό σου; Μεθαύριο και ο Χριστός δεν θα σε δικαιολογήσει.
Μπορεί σε μια στιγμή η καρδιά του ανθρώπου να γίνει σκληρή σαν πέτρα, αν
φερθεί με κακία, και σε μια στιγμή να γίνει πολύ τρυφερή, αν φερθεί με
αγάπη. Να αποκτήσεις μητρική καρδιά. Βλέπεις, η μάνα όλα τα συγχωρεί και
καμμιά φορά κάνει πως δεν βλέπει.
Όποιος κάνει σωστή πνευματική εργασία, για όλους βρίσκει ελαφρυντικά,
όλους τους δικαιολογεί, ενώ τον εαυτό του ποτέ δεν τον δικαιολογεί,
ακόμη και όταν έχει δίκαιο. Πάντοτε λέει ότι φταίει, γιατί σκέφτεται ότι
δεν αξιοποιεί τις ευκαιρίες που του δίνονται. Βλέπει λ.χ. έναν να
κλέβει και σκέφτεται ότι και ο ίδιος, αν δεν είχε βοηθηθεί, θα έκλεβε
περισσότερο από αυτόν και λέει: «Ο Θεός εμένα με βοήθησε, αλλά εγώ
οικειοποιήθηκα τα δώρα του Θεού.
Αυτό είναι μεγαλύτερη κλεψιά. Η διαφορά είναι ότι του άλλου η κλεψιά
φαίνεται, ενώ η δική μου δεν φαίνεται». Έτσι καταδικάζει τον εαυτό του
και κρίνει με επιείκεια τον συνάνθρωπό του. Ή, αν δει στον άλλον ένα
ελάττωμα, είτε μικρό είτε μεγάλο, τον δικαιολογεί, βάζοντας καλούς
λογισμούς. Σκέφτεται ότι και αυτός έχει πολλά ελαττώματα, τα οποία
βλέπουν οι άλλοι.