Εἰσήγηση στό Ἱερατικό Συνέδριο τῆς Ἱ. Μητροπόλεως τοῦ Πατριαρχείου Ἀντιοχείας στήν Ἀμερική (Ἰούλιος 2016)
Στήν προηγούμενη εἰσήγηση ἀναφέρθηκα (βλ.τεῦχος 254) στήν διαφορά μεταξύ
τῆς ὀρθόδοξης καί δυτικῆς θεολογίας, ἐνῶ στήν εἰσήγηση αὐτή θά πρέπει
νά προχωρήσουμε καί νά δοῦμε σέ μιά πρακτική μορφή αὐτή τήν διαφορά, στό
θέμα πῶς θεραπεύει κάθε μιά ἀπό αὐτές τίς παραδόσεις.
Ὁ π. Ἰωάννης Ρωμανίδης τόνιζε ἐμφαντικά ὅτι μποροῦμε νά καταλάβουμε ἄν
μιά θεολογία εἶναι ἀληθινή στό ἐάν μπορῆ νά θεραπεύση τόν ἄνθρωπο, γιατί
ἄν δέν τόν θεραπεύη, δέν εἶναι ἀληθινή θεολογία. Ἔτσι,
στήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία ἔχουμε ἕνα τέλειο θεραπευτικό σύστημα, πού
ἐφαρμόζεται καί ἐκφράζεται μέ τά Μυστήρια καί τήν ἄσκηση, καί γι’ αὐτό,
ὅταν αὐτή ἡ μέθοδος ἐξασκῆται σωστά, τότε οἱ ἄνθρωποι θεραπεύονται.
Πρωτίστως, θεραπεία εἶναι νά περάση κανείς ἀπό τίς τρεῖς βαθμίδες τῆς
πνευματικῆς ζωῆς, ἤ τοὐλάχιστον νά τίς ἀρχίση ὅπως τίς προδιορίσαμε στήν
προηγούμενη εἰσήγηση, πού εἶναι ἡ κάθαρση, ὁ φωτισμός καί ἡ θέωση, ἤ ἡ
ἔλευση τῆς θείας Χάριτος, ἡ ἄρση της καί ἡ ἐκ νέου ἔλευσή της. Δέν
πρόκειται γιά μιά ψυχολογική, κοινωνιολογική, ἰδεολογική καί ἠθικιστική
θεραπεία. Ὁ Ἀπόστολος Παῦλος τό ἔχει ὑπογραμμίσει δεόντως: «πάντες γάρ
ἥμαρτον καί ὑστεροῦνται τῆς δόξης τοῦ Θεοῦ» (Ρωμ. γ΄, 23) καί «λογισμούς
καθαιροῦντες καί πᾶν ὕψωμα ἐπαιρόμενον κατά τῆς γνώσεως τοῦ Θεοῦ, καί
αἰχμαλωτίζοντες πᾶν νόημα εἰς τήν ὑπακοήν τοῦ Χριστοῦ» (Β΄ Κορ. ι΄, 5).
Ἡ θεραπεία τοῦ ἀνθρώπου, κατά τήν ὀρθόδοξη διδασκαλία δέν εἶναι ἡ
ἐξιλέωση τοῦ Θεοῦ καί ἡ ἱκανοποίηση τῆς θείας δικαιοσύνης, ἀλλά ἡ
συνέργεια τοῦ ἀνθρώπου στό νά μεθέξη τῆς καθαρτικῆς, φωτιστικῆς καί
θεοποιοῦ ἐνεργείας τοῦ Θεοῦ. Δέν ἔχει ἀνάγκη ὁ Θεός νά θεραπευθῆ ἀπό τήν
ὀργή Του, πού εἶναι ἰδίωμα τοῦ πεπτωκότος ἀνθρώπου, ἀλλά πρέπει ὁ
ἄνθρωπος νά θεραπευθῆ. Ὁ Θεός ἀγαπᾶ ὅλους τούς ἀνθρώπους, δικαίους καί
ἀδίκους, «τόν ἥλιον αὐτοῦ ἀνατέλλει ἐπί πονηρούς καί ἀγαθούς καί βρέχει
ἐπί δικαίους καί ἀδίκους» (Ματθ. ε΄, 45), ἀλλά ὁ ἄνθρωπος πρέπει νά
προετοιμασθῆ κατάλληλα μέ τήν Χάρη τοῦ Θεοῦ, ὥστε ἡ ἔλευση τῆς θείας
Χάριτος νά ἐνεργήση θεραπευτικά καί ὄχι κολαστικά, καί ὁ Θεός νά γίνη
Παράδεισος καί ὄχι Κόλαση. Αὐτό εἶναι τό βασικό κλειδί τῆς θεραπευτικῆς
ἐμπειρίας τῶν ἀνθρώπων μέσα στήν Ἐκκλησία.