Δεισιδαιμονία -προλήψεις
του Κων/νου
Αθ. Οικονόμου δασκάλου -συγγραφέα
ΟΡΙΣΜΟΣ: Η δεισιδαιμονία
στην αρχαιοελληνική αλλά και στη Βίβλο έχει καλή σημασία. Σημαίνει τον
οφειλόμενο φόβο και σεβασμό προς το Θείο. Δεισιδαιμονία όμως, ακόμη, σημαίνει
τη νοσηρή ευλάβεια που δεν έχει ορθή θρησκευτική αντίληψη. Ο δεισιδαίμων, υπό
αυτή την έννοια, “είναι ο άνθρωπος που αναμιγνύει στο μυαλό, στα αισθήματα
και στις πράξεις στοιχεία ξένα προς το αληθινό περιεχόμενο της πίστης”
(Θρησκευτική Ηθική Εγκυκλοπαίδεια). Η δεισιδαιμονία οφείλεται στην ανώριμη
πίστη, στην υποανάπτυκτη σκέψη αλλά και στο υποσυνείδητο, ατομικό ή και
συλλογικό. Παρ' όλα αυτά, δεισιδαιμονία και προληπτικότητα εμφανίζονται και σε
ανθρώπους που έχουν σπουδαία κατά κόσμον μόρφωση.
ΕΙΔΗ ΠΡΟΛΗΨΕΩΝ:
Οι δεισιδαιμονίες μπορούν να χωρισθούν: α΄στις προλήψεις που έχουν σχέση με τον
άνθρωπο και τις πράξεις του, τα ζώα και τη φύση και β΄σ' αυτές που αναφέρονται
σε υπερφυσικά στοιχεία, όπως στοιχειά, δράκους, νεράιδες, φαντάσματα, κ.ά.
Συχνά ο λαός πιστεύει στο “ποδαρικό” για κάποιες μέρες, όπως η Πρωτοχρονιά και
η πρωτομηνιά. Σχετική πρόληψη είναι και το “χερικό”, δηλαδή αν θα είναι
“γουρλής” ο πρώτος αγοραστής κάθε μέρα σε ένα κατάστημα για τον πωλητή.
Χαρακτηριστική πρόληψη είναι τα “μαρτάκια” που μητέρες βάζουν στα παιδιά τους
την πρώτη Μαρτίου για να μη μαυρίσουν από τον ήλιο (άσχετα αν επιδιώκεται το
μαύρισμα στα θερινά μπάνια!). Λένε στην Καστοριά πως τα μυρμήγκια μέσα στο
σπίτι φέρνουν καλοτυχία, ενώ αλλού, ότι τα χελιδόνια φέρνουν την ευτυχία στα
σπίτι που κτίζουν τις φωλιές τους.
