Πρωτοπρεσβύτερος Κωνσταντίνος Παπαγιάννης (†)
Εξέχουσα θέσι ανάμεσα στα δημιουργήματα του Θεού έχει αναμφισβήτητα ο
άνθρωπος. Κορωνίδα και βασιλέα της κτίσεως τον έχουν ονομάσει. Και η
αγία Γραφή κάνει ιδιαίτερο λόγο και περιγράφει αναλυτικά τον τρόπο της
δημιουργίας του και της πρώτης ζωής του επάνω στη γη (Γεν. 1:26-28,
2:4-25).
«Και έπλασεν ο Θεός τον άνθρωπον, χουν από της γης, και ενεφύσησεν εις
το πρόσωπον αυτού πνοήν ζωής, και εγένετο ο άνθρωπος εις ψυχήν ζώσαν»
(Γεν. 2:7). Με την εικόνα αυτή της πλάσεως του ανθρώπου η Γραφή μάς
διδάσκει τη διπλή φύσι του ανθρώπου, υλική και πνευματική.
Το χώμα, από το οποίο μας λέει ότι πλάσθηκε το σώμα του, φανερώνει τη
στενή σχέσι του με τον υλικό κόσμο. Από υλικά στοιχεία είναι πλασμένο το
σώμα του και από υλικές τροφές έχει ανάγκη, για να συντηρηθή. Το σώμα
του επίσης είναι εκείνο που τον φέρνει σε επαφή και επικοινωνία με τον
υλικό κόσμο· κι ακόμη είναι το όργανο, με το οποίο εκτελεί όλες τις
ενέργειές του και διαπράττει το καλό ή το κακό. Γι’ αυτό το όνομα του
πρώτου ανθρώπου είναι Αδάμ, που στα εβραϊκά σημαίνει χωματένιος.
Αλλά δεν είναι μόνο χωματένιος ο άνθρωπος· έχει και ψυχή, που είναι
πνεύμα, όπως ο Θεός που του την έδωσε. Η ψυχή είναι εκείνη που ζωογονεί
το σώμα και του δίνει την ικανότητα να σκέπτεται και να ενεργή. Κι ακόμη
του δίνει την ικανότητα να έρχεται σε σχέσι με τον Θεό και να
επικοινωνή μαζί του. Κι αυτό ακριβώς είναι που κάνει τον άνθρωπο να
διαφέρη από τα ζώα. Η αγία Γραφή κάνει μερικές φορές λόγο και για ψυχή
των ζώων· εννοεί όμως απλώς τις ζωϊκές δυνάμεις που τα κάνει ικανά να
κινούνται και να ενεργούν. Όταν το ζώο πεθάνη, δεν μένει τίποτε απ’
αυτό· ενώ, όταν πεθάνη το σώμα του ανθρώπου, μένει η αθάνατη ψυχή του.
Στην αγία Γραφή παρουσιάζεται ο Θεός να λέη ότι θα πλάση τον άνθρωπο
«κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωσίν» του. Αυτό δείχνει ότι ο άνθρωπος
υπερέχει από τα άλλα δημιουργήματα, γιατί μόνο αυτός έχει γνωρίσματα που
τον κάνουν να μοιάζη με τον Θεό. Τα γνωρίσματα αυτά δεν αναφέρονται
βέβαια στο σώμα του ανθρώπου, γιατί ο Θεός δεν έχει σώμα, αλλά στην ψυχή
του. Αυτή είναι η εικόνα του Θεού, γιατί, όπως είπαμε, είναι πνεύμα,
όπως και ο Θεός είναι πνεύμα. Αυτή έχει ανώτερα πνευματικά χαρίσματα,
που τα έχει πρώτος και σε τέλειο βαθμό ο Θεός: το λογικό, τη συνείδησι,
την ελεύθερη θέλησι, τη δημιουργικότητα, που τον κάνουν να ξεχωρίζη από
τα ζώα.
