† π. Αντώνιος Αλεβιζόπουλος
Δρ. Θεολογίας Δρ. Φιλοσοφίας
ΘΕΜΑΤΑ ΟΡΘΟΔΟΞΟΥ ΚΑΤΗΧΗΣΕΩΣ
Η ΦΥΣΗ ΤΟΥ ΚΑΚΟΥ
Οι πατέρες της Εκκλησίας μιλούν για το κακό με τρεις έννοιες, με
οντολογική έννοια, με την έννοια της αμαρτίας, και για το φυσικό κακό.
Το κακό δεν έχει οντολογική ύπαρξη. Είναι στέρηση του αγαθού και παρεκτροπή, από την κατά φύση κατάσταση στην παρά φύση.Τίποτε
από όσα υπάρχουν δεν μπορεί να χαρακτηρισθεί ως κακό, γιατί όλα είναι
κτίσματα του Τριαδικού Θεού. Ο Θεός εδημιούργησε τα πάντα χωρίς Αυτόν
τίποτε δεν έγινε από όσα έχουν γίνει (Ιω. α' 3) «ότι εν αυτώ εκτίσθη τα
πάντα, τα εν τοις ουρανοίς και τα επί της γης, τα ορατά και τα
αόρατα...τα πάντα δι’ αυτού και εις αυτόν έκτισται και αυτός εστί προ
πάντων, και τα πάντα εν αυτώ συνέστηκε»· όλα συγκρατούνται δι' αυτού
(Κολ. α' 16-17). Όλα τα δημιουργήματα του Θεού είναι καλά και τίποτε από
αυτά δεν είναι από τη φύση του κακό «Και είδε ο Θεός τα πάντα, όσα
εποίησε, και ιδού καλά λίαν» (Γεν. α' 31).
Αν η δημιουργία του Θεού παρέμενε "κατά φύση", όπως βγήκε από τα χέρια του Δημιουργού, δεν θα υπήρχε το πρόβλημα του κακού.Υπήρξε,
επειδή ο άνθρωπος με τη θέλησή του απομακρύνθηκε από το "κατά φύση",
και προτίμησε την "παρά φύση" κατάσταση. Εδώ πρέπει να αναζητήσουμε το
κακό· όχι σε οντολογική ύπαρξη.
Η κακία λοιπόν είναι απομάκρυνση από το αγαθό, από το "κατά φύση", όπως
το σκοτάδι είναι απομάκρυνση από το φως. «Εφ' όσον παραμένουμε στη
φυσική μας κατάσταση, είμεθα στην αρετή, αν όμως παρεκκλίνουμε από τη
φυσική μας κατάσταση, δηλαδή από την αρετή, πηγαίνουμε στην παρά φύση»,
λέγει ο Ιωάννης ο Δαμασκηνός, συνεχίζοντας τη διδαχή των προηγουμένων
από αυτόν πατέρων. «Η κακία δεν είναι κάτι που υπάρχει...Το κακό είναι
στέρηση του αγαθού. Ο οφθαλμός κατεσκευάσθη. Η τύφλωση όμως προέρχεται
με την απώλεια των ματιών. Ώστε εάν ο οφθαλμός δεν ήταν από φθαρτή
φύση, η τύφλωση δεν θα είχε θέση. Έτσι και το κακό δεν έχει ιδία ύπαρξη,
αλλ' έρχεται κατόπιν στις αναπηρίες της ψυχής» (Μ. Βασίλειος).
