Ο άγιος Προκόπιος ήταν από τα μέρη της Βάρνας, από γονείς ευσεβείς. Όταν έγινε είκοσι χρόνων επιθύμησε τη μοναχική ζωή και πήγε στο Άγιο Όρος του Άθω. Εκεί έγινε υποτακτικός ενός γέροντα που λεγόταν Διονύσιος, στη σκήτη του Τιμίου Προδρόμου, και αφού πέρασε λίγος καιρός, έλαβε και το άγιο σχήμα των μοναχών.
Από τη φύση του ήταν άκακος και απλούστατος, γι’ αυτό και πολλοί τον
θαύμαζαν για την αρετή του, την υπακοή προς τον γέροντά του και την
επιμονή στους κόπους της ασκητικής ζωής. Μη υποφέροντας όμως ο εχθρός
διάβολος να βλέπει τέτοιες αρετές σε ένα νέο, τον φθόνησε και κάθε μέρα
του έβαζε λογισμούς να γυρίσει στον κόσμο.
Αποφάσισε λοιπόν και έφυγε από το Άγιο Όρος και πήγε στη Σμύρνη.
Φτάνοντας εκεί, του ήρθε άλλος λογισμός χειρότερος, ότι δηλαδή αφού
άφησε τη μετάνοιά του και επέστρεψε στον κόσμο, οπωσδήποτε θα κολαστεί.
Έτσι τον κυρίευσε η απόγνωση και τον έκανε, αλίμονο, να αφήσει την
ευσεβή του πίστη, χωρίς να αποκαλύψει τον λογισμό του σε κάποιον και να
ζητήσει συμβουλή.
